Ülkemiz, 1960’lı yıllardan bu yana tüketici enflasyonuyla boğuşmaya devam ediyor. 1965 yılından bu yana görülen en düşük yıllık enflasyon, 1968’de %3,7 olarak kayıtlara geçmişti. Bunun dışındaki tüm yıllarda enflasyon %5’in üzerinde seyretti, 2022 yılı ise %64,27 ile tamamladı.
Dolayısıyla Türkiye’de yaşayan her bir vatandaşın enflasyona alışık olduğunu söylemek yanlış olmaz. Lakin ABD üzere gelişmiş ülkelerde enflasyon, bilhassa son 30 yıl içinde %3’ün üzerine nadiren çıktı, zaman zaman %0,1’leri gördü. Lakin 2021 ve 2022 yılları ile içinde bulunduğumuz yıl, ABD’de olağandışı enflasyon sayılarını gösteriyor. Bu durum, toplumsal medyadaki kullanıcıların da yeni gündemi oldu.
ABD’li vatandaşlar toplumsal medyayı yıkıyor:
TikTok ve Twitter dahil tüm toplumsal medya platformlarında ABD’li vatandaşların ana gündem bahislerinden birisi enflasyona dönüştü. Üstteki derlemede yer alan görüntülerde vatandaşlardan kimileri, kendileri için zorlaşan ömür koşulları hakkında şunları söyledi:
Ayrıca birtakım vatandaşlar, 100 dolar ile marketten bir yıl evvel ve bugün alabildikleri malzemeleri de karşılaştırdı.
İşin bir makûs yanı da var: ABD’deki enflasyon tüm dünyayı etkiliyor:
Ülkemiz dahil pek çok ülkede satışta olan bilhassa teknoloji kategorisindeki eserler, ABD’deki enflasyon nedeniyle fiyat artışları görebiliyor. ABD’de artan fiyatlar, ABD’den ithalat yapan ülkelerin de maliyetini artırıyor, bu ülkelerdeki satıcılar da artışı elbette cebinden karşılamıyor, tüketicilere yansıtıyor.
Bunun bir örneğinin daha yaşanabileceğine dair haberler, temmuz ayında gündeme gelmişti. Bloomberg, Apple’ın iPhone 15 fiyatlarını artıracağını öne sürmüştü. Bu, tüm dünyada iPhone modellerinin ‘tekrar’ artabileceğine işaret ediyor.
Peki bu artışlar bizi nasıl etkileyecek? Varsayalım Apple, iPhone fiyatlarına enflasyon kaynaklı 50 dolarlık bir artırım yaptı. Bunun TL karşılığı yaklaşık 1350 TL oluyor. Buna vergileri de eklediğimizde yaklaşık 2700 TL‘lik bir artırımla karşılaşmış oluyoruz. Bu artırım küçük üzere görünebilir fakat bu 2700 TL’ye dolar kurundaki artışın ve enflasyon kaynaklı gelecek artırımların dahil olmadığını hatırlatalım… Ayrıyeten Apple, 50 dolar yerine 100 dolarlık bir artırım yaptığında bu artırımında bize yansıması da bir anda 2700 TL’den 5400 TL‘ye çıkıyor…
ABD’de ve Türkiye’de son 20 yılın tüketici enflasyonu sayıları (yıllık):
| Yıl | Türkiye | ABD |
|---|---|---|
| 2003 | %18,4 | %1,9 |
| 2004 | %9,3 | %3,3 |
| 2005 | %7,72 | %3,4 |
| 2006 | %9,65 | %2,5 |
| 2007 | %8,39 | %4,1 |
| 2008 | %10,06 | %0,1 |
| 2009 | %6,53 | %2,7 |
| 2010 | %6,4 | %1,5 |
| 2011 | %10,45 | %3 |
| 2012 | %6,16 | %1,7 |
| 2013 | %7,4 | %1,5 |
| 2014 | %8,17 | %0,8 |
| 2015 | %8,81 | %0,7 |
| 2016 | %8,53 | %2,1 |
| 2017 | %11,92 | %2,1 |
| 2018 | %20,3 | %1,9 |
| 2019 | %11,84 | %2,3 |
| 2020 | %14,6 | %1,4 |
| 2021 | %36,08 | %7 |
| 2022 | %64,27 | %6,5 |
ABD’de 2023 yılının başından bu yana ölçülen yıllık enflasyon, Temmuz 2023’te %3,2 olarak açıklandı.
