Erkek çocuklarının akılalmaz hareketliliğine, ebeveynleri tarafından “hiperaktif” damgası vurularak tahlil yolu aranıyor. Kimi taraf ‘erkek çocuğu hareketli olur, farklı olur!’ üzere yansılar gösterse de bazıları için durum pek o denli değil.
Bu mevzuda farklı görüşler olsa da çocukların güvenliği ve sağlıklı gelişimi her vakit öncelik taşıyor. Mesela oyun, çocuklar için olmazsa olmazdır; çocuklar için pek çok aktivite (buna yatağın üzerinde zıplamak, çeşitli takla figürleri sergilemek de dahil), olağan bir oyundur.
Sosyal medyada sıkça duyduğumuz “erkek çocuk terörü”nün sebebi hakikaten yetiştirilme stili olabilir mi?
Öncelikle şunu açıklığa kavuşturalım, bu husus hayli değerli: Duvara tırmanan çocuğunuza birden “hiperaktif” tanısı koyduğunuzda bu, çocuğunuzun üstün zekâlı olduğunu göstermez. Hiperaktiflik, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), bir psikiyatrik bozukluktur. Üstün zekâ ile bir ilgisi yoktur.
Bu tanıyı, uzman hekimler belirli testler ile yapmaktadır. DEHB, özel tedavi gerektiren bir nörolojik bozukluktur. Erkek çocuklarda görülme riski daha fazla olduğu için muhtemelen bu türlü bir algı oluştu.
Hem beşerler hem de hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar, çoklukla erkeklerin/erkek çocukların, kadınlara/kız çocuklarına göre daha dürtüsel davranışlar sergilediğini göstermektedir.
Cinsiyet farklılıkları, biyolojik ve genetik faktörlerin yanı sıra yetiştirme şekli da çocuk üzerinde tesir sahibi olabilir. Erkek çocuklar ekseriyetle daha fazla güce sahip olmalarından ötürü fizikî olarak daha faal olabilirler.
Ebeveynler, çocuklarına fiziksel aktiviteleri teşvik ederlerse; bu, çocukların daha hareketli olmalarına katkıda bulunabilir. Tam aksisi durumda, ebeveynlerin aktivitelerden kısıtlaması da bu bahiste tesirli olabilir.
Araştırmalar ne diyor?
Erkek çocuklarının hareketliliği, yapılan araştırmalara nazaran biyolojik, genetik ve hormonal faktörlerin tesiri altında olan bir davranıştır. Ayrıyeten cinsiyete has sosyal ve kültürel tesirler de bu davranışı şekillendirebilir.
Okullar, aile yaşantısı ve öbür çevresel faktörler, kız ve erkek çocuklarının cinsiyete mahsus davranışlarını etkileyebilir. Örneğin; çeşitli markalar, kız çocuklarına Barbie bebeklerini satmaya çalışırken erkek çocuklarına otomobil satmayı hedeflemektedir.
Dürtüsellik ve hareketlilik, çocukların güç düzeyleri ve beyin yapısıyla ilişkilendirilemez. Erkek beyni ve kız beyni ortasında araştırmalara nazaran küçük bir fark bulunuyor. Erkeklerin beyni daha büyük, kızların beyni ise daha küçüktür ve bu da beyin gelişiminde farklılıklara neden olur. Kızlar, beyin gelişimlerini erkeklere nazaran daha erken tamamlarlar.
Kızların ve erkeklerin ortasındaki fizikî aktivite farklarını yalnızca beyin boyutu da açıklayamaz. Bununla birlikte, cinsiyet farklılıklarının tesiri de değerlidir.
Cinsiyet farklılığı, küçük yaşlarda oyunlar ile başlar. Fakat bu durum, kız çocuklarına pembe, erkek çocuklarına ise mavi gibi özelleştirilmiş ve kültürel boyuta taşınmış durumlarla tanıştıkça daha da büyür. Çağdaş ebeveynlik dediğimiz kavram ile birlikte kız çocuklarının da artık aktif olduğunu gözlemlemekteyiz.
Özellikle eski kuşaklarda, erkek çocuklarına yönelik müspet ayrımcılık baskın gelmekteydi. Erkeklerin daha faal durumlarda rol aldığı, kızların ise daha pasif olduğu bir durum kelam konusuydu.
Bununla süregelen bir algı oluşumu da erkeklerin daha hareketli olduğunu aşılıyor. Dolayısıyla erkek çocukların hareketliliği biyolojik ve çevresel faktörler ile birlikte şekillenmektedir.
Bu durumun topluma tesiri nedir?
Maalesef toplumda erkek çocuklarını yanlış yönlendirme gibi bir durum da kelam konusu. Örneğin, kimi aileler tarafından ‘erkek adam ağlamaz’, ‘erkekler futbol oynar, öteki sporla ilgilenmez.’ üzere basmakalıp cümleleri sıklıkla duyarız. Bu, çocukların kimi kalıplara giydirilmesine ve büyüdükçe cinsiyetçi bir yaklaşım göstermesini takviyeler.
Erkek çocuklarının dürtüsel olarak hareketliliğe yatkın olduğu aşikâr. Kız çocuklarının hareketliliği ve tutumları bazen ‘erkek üzeresin, biraz hanım kız ol!’ gibi sözlerle bastırılabiliyor.
Erkek çocuklarında olması gereken bir durum olarak gösterilen hareketliliğin kız çocuklarında kısıtlanması katiyetle gerçek değildir. Araştırmalar her ne kadar ortadaki farkları vurgulasa da cinsiyetçi bir yaklaşım sergilememeli, çocukların özgürce koşup oynamalarını desteklemeliyiz.
