Dün sizlerle paylaştığımız bir içeriğimizde, bilim insanlarının biyoloji kitaplarının baştan yazılmasına yol açabilecek potansiyelde bir keşif yaptıklarından bahsetmiştik. Bilim dünyası bu keşfin heyecanını atlatamamışken, bu kere de fizikle ilgili çok değerli bir gelişme yaşandı. Bilim insanları, birinci defa 1936 yılında keşfedilen bir atom altı parçacık olan “müon“ların, bilinen fizik kurallarına uymayan birtakım özelliklere sahip olduğunu keşfettiler.
ABD’nin Chicago kenti yakınlarında bulunan “Fermilab” isimli bir parçacık fiziği laboratuvarında çalışmalarını sürdüren bilim insanları, müon parçacıklarını 12 metrelik bir mıknatıs halkasının etrafına gönderdiler. Ortamda bulunan çok büyük manyetik alanını müonları nasıl etkileyeceğini incelemeye başlayan bilim insanları, bugüne kadar görmedikleri ve beklemedikleri bir sonuçla karşılaştılar. Bu sonuç, hiçbir formda beklenmeyen kimi titreşim hareketleriydi.
Müon nedir?
Atomaltı parçacık çeşitlerinden bir tanesi olarak bilinen müonların lepton kümesinde olduğu söz ediliyor. Bilim insanları, bugüne kadar yaptıkları araştırmalarda bu atomaltı parçacıkların kuarklar üzere olduğunu, yani daha küçük parçacıklara bölünemeyeceğini düşünüyorlar. Atomu oluşturan temel parçacıklardan olan elektronlara çok benzeyen müonlar, bir elektrondan 207 kat büyükler. Kararsız yapıda olmaları nedeniyle bozunabilen yapıda olan müonlar, öbür atomaltı parçacıkların tersine biraz daha uzun bozunma ömrüne sahiplerdir.
Keşfin doğrulanması, fiziğin temel maddeleri için bir dönüm noktası olabilir
Müonlarla ilgili çok çarpıcı bilgilerin edinilmesini sağlayan tecrübe bir numaralı ismi Renee Fatemi, yapılan ölçümlerin müon parçacıklarıyla tabiattaki başka her şeyin etkileşimini gösterdiğini söylüyor. Fatemi’ye nazaran bu araştırma, müonlarla ilgili ortaya atılan en güzel teorilerle bile uyuşmuyor. Şayet son bulguların doğruluğu bir biçimde ispatlanırsa, bugüne dek kabul edilen fizik maddelerin güncellendiğini ya da büsbütün değiştiğini görebiliriz.
Bilim insanları, şimdilerde çok büyük bir soru işaretinin tahlili için uğraşıyorlar. Şayet Fermilab’da yapılan ölçümler doğruysa ve kanıtlanabilirse, müonları bu kadar titreştiren güç ne? Araştırmacılar, şu an için bu sorunun karşılığını bulamadılar. Lakin uzmanlara nazaran müonlarla ilgili en yaygın teori olan “Standart Model“de de yer almayan bu durum, tabiatta açıklanamayan husus ya da açıklanamayan güç kaynaklarının olabileceği manasına geliyor.
Ölçümlerin yanlışlı olma ihtimali olsa da 20 yıl evvel yapılan bir araştırma, Fermilab sonuçlarıyla uyuşuyor
Fizikçiler, 2001 yılında Brookhaven Ulusal Laboratuvarı’nda müonlarla ilgili emsal bir çalışma yapmış, Fermilab’daki sonuçlara emsal bulgular elde etmişlerdi. Fakat o yıllarda da bu sonuçlar doğrulanamamıştı. Artık yapılan testler ise evvelki çalışmayı doğrulamış biliyor. Öte yandan, iki araştırma birbirini doğruluyor olsa da Fermilab’da yapılan ölçümlerin 40 binde 1 oranda yanlışlı olma ihtimali var. Bu da bilim insanlarının ellerini kollarını bağlıyor. Çünkü bu kadarcık bir yanılgı hissesi, ölçümlerin fizik standartlarına uygun bir keşif olarak kabul ettirilmesinin önüne geçiyor.
Hem 2001 yılında hem de 2021 yılında yapılan testlerde misyon alan Chris Polly isimli bilim insanı, Fermilab’da yapılan ölçümlerin sırf yüzde 6’sının tahlil edilebildiğini, tahlillerin tamamlanmasının birkaç yıl daha süreceğini söz ediyor. Lakin bu gelişme, fizik dünyasında büyük bir heyecan yaratmış durumda. Farklı kurumlarda çalışmakta olan fizikçiler bu bulguların çok kıymetli olduğunu, yapılacak doğrulamalarla yeni fizik kanunlarının keşfedilebileceğini söylüyorlar.
