Üzerinde gereğince düşünülmemiş ya da gerekli araştırmalar yapılmadan uygulanmış pazarlama ve reklam faaliyetleri, bazen markalar açısından büyük felaketlerle sonuçlanabiliyor ve tarihe pazarlama faciası olarak geçiyor.
Kimi büyük kimi küçük sonuçlar doğursa da markaların bu pazarlama faciaları, birçok vakit gerilerinde telafi edilmesi gereken bir karmaşa bırakıyor.
Altı üstü bir içecek değil işte! Coca-Cola’nın New Coke isimli eseri Amerikan halkı tarafından nefretle karşılanmış ve protesto edilmişti.
1985 yılında Coca-Cola, Pepsi ile rekabet etmek gayesiyle büyük paralar harcayarak tadı Pepsi’ye benzeyen daha tatlı bir içecek çıkarttı ve bu eseri “New Coke” yani “yeni kola” olarak isimlendirdi.
Fakat burada sorun şuydu, Coca-Cola yıllardır Pepsi’nin daha tatlı olması gerçeğini eleştiren reklamlar yapmasının üzerine eleştirdiği eserin aynısını çıkartmıştı.
Coca-Cola’nın Amerikan ömür usulünün bir simgesi hâline geldiği gerçeğini atlayan Coca-Cola yetkilileri, eski ve sevilen içeceğin yerine yeni ve daha tatlı olan versiyonu koyduklarında halkın büyük reaksiyonuyla karşılaştılar. O denli ki bu yansılar büyüyerek protesto hâlini bile aldı.
Çin’de yayınlanan Audi reklamıysa “Önemli bir karar dikkatlice verilmelidir.” iletisini ileterek seksist bir yaklaşım sergilemiş ve bir skandal yaratmıştı.
Pepsi’nin Filipinler’de düzenlediği çekiliş ise 5 kişinin vefatına sebep olan gerçek bir faciayla sonuçlanmıştı.
Pepsi 1992 yılında Filipinler’de bir çekiliş düzenleyerek kazanan şanslı şahsa 1.000.000 peso ödül vereceğini açıklamıştı. Bu ödül o kadar büyüktü ki Filipinliler bu çekilişe epey büyük ilgi göstermiş ve sonucu büyük umutlarla beklemişlerdi.
Büyük gün geldiğindeyse şanslı numara olan 349’un yanlışlıkla 800.000 adet basıldığı gerçeğini öğrenen Filipin halkı, ayaklanarak bu durumu protesto etti.
Protestolar o kadar büyüdü ki 5 kişi bu protestolarda hayatını kaybetti.
Airbnb’nin yüzen meskenler için tasarladığı reklam kampanyası zamanlama yanlışı sebebiyle bir skandal hâlini almıştı.
2017 yılında suyun üstünde yüzen meskenlerin reklamını yapmak gayesiyle “yüzen dünya” başlığıyla bir reklam yapan Airbnb, yakın vakitte yaşanan ve 9 kişinin vefatına, 30.000 bireyinse evsiz kalmasına sebep olan Harvey kasırgasının Houston’da yarattığı tahribatı hesaba katmayı unutmuştu.
Demek ki neymiş? Gündemdeki olayları düzgün takip etmek gerekiyormuş!
Reklam uğruna aşılmaması gereken hudutlardan birini aşan McDonald’s da kendini bir skandalın içinde bulmuştu.
Babasını kaybetmiş bir çocuğun, annesine babası ile ilgili sorular sorarak, kaybettiği babasıyla bir ortak özelliğini bulmaya çalışması teması üzerinden ilerleyen bu reklamın sonunda, çocuk ve babasının ortak olan tek özelliğinin ikisinin de birebir hamburgeri sevmesi olduğu ortaya çıkıyor.
Bu reklam bilhassa toplumsal medyada çok büyük reaksiyon toplamış ve McDonald’s bu reklam konusunda kimseyi üzmeyi amaçlamadıklarını söyleyerek özür dilemişti
Gillette’in farkındalık yaratmak ismine yaptığı reklam, markanın hem en güzel hem de en tartışmalı reklamı olarak bedellendiriliyor.
Gillette; erkeklerin cinsel taciz, zorbalık ve maço davranışlar üzere toksik maskülinite olarak nitelendirilen davranışlara dikkat çekmeyi amaçlayan reklamı toplumsal medya kullanıcılarını ikiye bölerek büyük bir tartışma yaratmıştı.
Bazı kullanıcılar, reklamı ve reklamın simgelediği fikri beğenirken kimi kullanıcılar da bu reklamı feminist propaganda olarak nitelendirerek bir daha Gillette almayacaklarını belirtmişlerdi.
Aldıkları yansılar sonucunda geri adım atmayan marka, 8 milyar dolarlık bir kayıp yaşamış olsa da buna değdiğini söz etmişti.
Fiat’ın 1994 yılında yaptığı aşk mektubu kampanyasıysa tam bir fiyasko!
Fiat yeni Fiat 500 modelini tanıtmak için İspanya’da 50.000 bayana anonim aşk mektupları göndermeye karar vermiş.
Mektupta, “Dün yeniden karşılaştık. Sokakta buluştuk ve bana nasıl ilgiyle baktığını fark ettim. Yalnızca birkaç dakikalığına seninle birlikte olmam gerekiyor ve bu işe yaramasa bile, kelam veriyorum birlikte yaşadığımız küçük tecrübesi unutmayacaksın.” yazıyordu.
Bu mektubu alan bayanlar hayli korkmuş, kimileri eşleri ya da sevgilileriyle çeşitli sıkıntılar yaşamıştı. Fiat daha sonrasında özür dilemiş olsa da mektubu alan bayanların bazıları Fiat’a dava açmıştı.
Calvin Klein’ın yaptığı “seks satar” temalı reklamları da epey büyük reaksiyon çekmişti.
90’ların ortalarında yayınlanmış olan reklamın görsellerinde, kolay bir ahşap panelin önünde sanki bir deneme çekimi yapıyor edasıyla epey açık kıyafetlerle poz vermiş olan, yaşça da küçük görünen modeller yer alıyordu.
Bu reklamı gören şahıslar, modellerin bir yetişkin sineması için seçmelere katılmış gibi gösterildiğini söyleyerek reklamları eleştirmişti.
Daha sonrasında bu durum FBI’ın da dikkatini çekmiş ve Calvin Klein hakkında çocuk pornografisi çekmesi hakkında soruşturma başlatılmıştı. Calvin Klein dava sonunda paka çıksa da bu olay, markanın tarihinde kara bir leke olarak kalmaya devam etti.
KFC’nin yaptığı bu reklam da cinselliğe atıf yapması sebebiyle tenkit oklarını üstüne çekmişti.
Seksist olduğu gerekçesiyle eleştirilen bu reklam ayrıyeten kadın vücudunu değersizleştirildiği üzere tenkitler de almıştı.
Hitlerli Biomen markalı şampuan için yapılan reklam da kimi hassas hudutları aştığı gerekçesiyle reaksiyon çekmişti.
Yahudilere karşı ayrımcılık ve hakarete karşı çalışmalar yapan İftira ve İnkarla Gayret Birliği’nin (Anti-Defamation League – ADL) yansısını çeken reklam, ilgili kurumun yöneticisi tarafından “altı milyon Yahudi’nin ve milyonlarca diğer kişinin vefatından sorumlu bir diktatörün imgelerinin şampuan satmak için kullanılması iğrençlik” olarak nitelendirilmişti.
