Son yılların en çok tartışılan yatırım araçları ortasında yer alan kripto paralar, bazılarına büyük yararlar sağlarken bazılarını ise önemli manada ziyana uğrattı. Bu durumun farkında olan yeni yatırımcılar, ister istemez büyük bir tereddütün içerisindeler ve bu piyasaya girip girmeme noktasında da tereddüt yaşıyorlar.
Kripto para piyasalarında yaşanan gelişmelere paralel olarak süregelen bir durum da var. O denli ki beşerler, artık kripto paraları eskisi üzere konuşmuyorlar. Hatırlayan okurlarımız olacaktır; bir dönem tüm haber kanallarında başta Bitcoin olmak üzere kripto paralar konuşuluyor, finans uzmanları değerlendirmeler yapıyorlardı. Şimdilerse ise Bitcoin’in B’sinden bile kelam edilmez oldu. Peki neden? Gelin daima birlikte bu durumu masaya yatıralım.
İnsanlar, kripto paraları nitekim konuşmuyor mu?
Aradığımız sorunun cevabına geçmeden evvel, bu türlü bir şeyin hakikaten olup olmadığını tespit etmemiz gerekiyor. Yani öncelikle, “insanlar nitekim artık kripto paraları konuşmuyorlar mı” sorusuna karşılık vermeliyiz. Bu sorunun karşılığını, Google arama motoruna ilişkin bilgileri tutan Google Trends üzerinden anında ulaşabiliyoruz. Gelin daima birlikte, kripto para topluluğuyla ilgili bazı tabirlerin arama hacimlerinin ne durumda olduğuna bakalım:
“Kripto para” teriminin Google arama hacmi giderek düşüyor!
Yukarıdaki tabloda, “kripto para” teriminin arama hacmine ilişkin olan ve dünya genelindeki dataları gösteren grafiği görüyorsunuz. Son 2 yıllık süreci gösteren bu grafiğe baktığımızda, kripto paralara olan ilginin genel manada dalgalı olduğunu fakat son devirlerde iyiden uyguna gerilediğini ve hatta 2020 yılının son devirlerindeki günlerine döndüğünü görüyoruz.
Benzer durum, “Bitcoin” terimi için de geçerli!
“Kripto para” terimine olan ilginin düşüşü, bu piyasada değersizleşen tek konu değil. O denli ki “Bitcoin” teriminin arama hacmine ilişkin grafiğe baktığımızda da emsal bir durumla karşılaşıyoruz. Kripto para piyasalarına olan ilgi, an prestijiyle 2022’nin sonundakiyle birebir düzeylere gerilemiş durumda.
Buraya kadar anlattıklarımızı özetleyecek olursak; evet, beşerler kripto paraları artık daha az konuşuyorlar.
Peki beşerler, kripto paraları neden eskisi kadar konuşmaz oldu?
Aslına bakacak olursak bu bahisle ilgili net bir şey söylemek çok güç. Çünkü insanların kripto paraları konuşmamasının altında bir değil birden çok neden yatıyor. Bu nedenleri şu halde sıralayabiliriz:
- COVID-19 pandemisinin geride kalıp, insanların toplumsal hayata geri dönmesi.
- Küresel çapta yaşanan olaylar ve enflasyonist baskılar.
- Dolandırıcılık olaylarının yaygınlaşması.
- Yaşanan manipülasyonlar.
- Kripto para piyasalarına olan itimadın azalması.
- Düşüşler sonrası yaşanan moral bozukluğu.
İşte kripto paraların artık eskisi kadar konuşulmamasının olası nedenlerini böyle sıralayabiliriz. Gelin artık de bu nedenlerle ilgili ayrıntılara bakalım.
COVID-19 pandemisinin geride kalıp, insanların toplumsal hayata geri dönmesi
2019 yılının sonunda patlak veren COVID-19 pandemisi, 2020 ile 2021 yıllarını sözün tam manasıyla esir aldı. Beşerler, salgın nedeniyle evlerine kapandılar, ekonomiler durma noktasına geldi ve o periyotlarda işlerin aksaması, bugün çip krizi olarak hala tesirini gösteriyor. Fakat şimdilerde, COVID-19 pandemisini unutmuş durumdayız. Yine toplumsal bir hayat sürüyoruz ve öncelikler değişti. Tüm bunlarla birlikte; hükÛmetlerin verdiği dayanaklar de sona erdi. Sıkı kripto para takipçileri bilir; o periyotlar insanlara akıtılan paranın önemli bir kısmı kripto para piyasalarına girmiş, kripto para piyaslarının hacmi, Coinmarketcap bilgilerine göre Kasım 2021’de 3 trilyon dolar seviyelerine ulaşmıştı.
Elbette tüm bu yaşananların bir sonucu vardı. Kripto para piyasalarına giren para, başta Bitcoin olmak üzere tüm kripto para ünitelerinin değerlenmesine neden olmuştu. Hatta Bitcoin, tekrar Kasım 2021’de 68 bin dolar düzeylerini görmüştü. Bu fiyat, Bitcoin için tarihin en yüksek düzeyiydi ve herkes, bu pastadan pay almanın peşine düşmüştü. Hal böyleyken herkesin bir numaralı gündeminin kripto paralar olması hiç de şaşırtan değildi.
Küresel çapta yaşanan olaylar ve enflasyonist baskılar
COVID-19 pandemisinin sona ermiş oluşu, gezegenimizde rahat bir nefes aldırmadı. Takvimler Şubat 2022’yi gösterdiğinde Rusya ile Ukrayna ortasında hala devam etmekte olan savaş patlak verdi. Beşerler tam toparlanmaya başlamışken, yaşanan tüm olayların doğal bir sonucu olarak global çapta enflasyon krizi ile karşı karşıya kaldı. İnsanların alım gücü hiç olmadığı kadar düşerken Türkiye üzere kimi ülkeler, enflasyonu çok daha derinden hissetmişti. Bunlara paralel olarak da kripto para piyasasında daralma yaşanıyor, nakit gereksinimi duyan yatırımcı parasını çekiyordu.
Dolandırıcılık olaylarının yaygınlaşması
Kripto paraların hem çok kazandırıyor oluşu hem de popülerleşmesi, bilgisayar korsanları ile dolandırıcıların iştahını kabarttı. Hal bu türlü olunca da siber akınlar ve dolandırıcılık olaylarında artışlar yaşanmaya başladı. Örneğin ülkemizdeki yatırımcıları yüklü ölçüde ziyana uğratan ve o periyotlar gündemden düşmeyen THODEX vurgunu. Ayrıyeten gerek Türkiye’ye özel gerekse global çapta şaibeli olaylar gerçekleşti. (Bu yüzden davalık olduğumuz olaylar bile mevcut!)
Bu ortada; piyasalara sırf dışarıdan ziyan verilmiyordu. Sektörün kendisinde de çok büyük olaylar yaşandı. Örneğin Terra (LUNA) olayı. 2022’de yıldızı parlayan ve 100 doların üzerinde seyreden LUNA isimli kripto para ünitesi, birebir grubun sabit coini UST’nin 1 dolara tutunamaması nedeniyle 0,0001 dolara kadar geriledi. Milyarlarca dolarlık ziyana neden olan olay, birtakım kripto para finansman şirketlerinin batmasına bile neden oldu.
Yaşanan manipülasyonlar
Kripto paralar, sadece siber ataklar, dolandırıcılık olayları ve başka vurgunlar nedeniyle ziyan görmedi. Bunun en net göstergesi, milyarder iş insanı Elon Musk. Kripto para piyasalarıyla içli dışlı olan iş insanı, pek çok şahsa nazaran manipülasyonun tabanına vurdu. Aslına bakacak olursak, bu türlü düşünenler için haksız da diyemeyiz. Zira her kripto para ünitesi bir hedefe hizmet için kurulurken, şaka emeliyle kurulan ve hiçbir şeye hizmet etmeyen Dogecoin (DOGE), Elon Musk’ın dayanağıyla rekor fiyatlara ulaştı…
Kripto para piyasalarına olan itimadın azalması
Yukarıda anlattıklarımızdan sonra kripto paralara güvenmek kolay mı? Elbette değil. İşte tüm bu yaşananlar, insanların kripto para piyasalarına olan güvenini zayıflattı. Beğenilen; aslında çok da güvenilmiyordu. O denli ki 2022’nin başında yapılan bir araştırmaya göre insanların yüzde 72 üzere çok önemli bir kısmı, kripto paralara yatırım yapmayı aslında “yüksek riskli” buluyordu. Yaşananlar, riskin artık her zamankinden çok daha yüksek olduğunu gözler önüne seriyor.
Düşüşler sonrası yaşanan moral bozukluğu
2022 yılı, kripto para piyasaları için epeyce kuvvetli geçti. 1 Ocak 2022’de 48 bin dolar düzeylerinde süreç gören Bitcoin, bu makalenin yazıldığı 16 Eylül 2022’de 19 bin dolar seviyelerine süreç görüyor. Yılın başından beri görülen en düşük fiyat ise 18 bin dolar düzeyleri… Kolay bir anlatımla, 1 Ocak 2022’de 48 bin dolar yatırıp 1 Bitcoin satın alan bir yatırımcı, an prestijiyle parasının yarısından fazlasını kaybetti. Bunun neden olduğu moral bozukluğu da insanları kripto paralardan uzaklaştırdı.
Bu içeriğimizde, insanların kripto paraları neden eskisi kadar konuşmadığını, en güçlü örnekleriyle birlikte açıklamaya çalıştık. Peki siz ne düşünüyorsunuz? Size nazaran, insanlar kripto paraları neden eskisi üzere konuşmuyor?