BBC’nin Ipsos’a yaptırdığı ve 16-75 yaş ortası 4 bin kişinin katıldığı bir araştırma, İngiltere’de yaşayan yetişkinlerin çeyreğinin kronik ağrıyla yaşadığını ortaya koydu.
Kronik ağrı yaşayanlardan biri de Jen Proudler.
Birkaç yanlış teşhisten sonra, sonunda bir beyin cerrahı Jen’e omurgasında “oldukça büyük” bir omurilik fıtığı olduğunu, yani etrafındaki sonları sıkıştıracak biçimde disk kayması olduğunu söyledi.
Lakin teşhis konuluncaya dek bedeninde bir şeyler değişmeye başlamış, bağışıklık sistemi, yaşadığı ağrıya reaksiyon olarak çok hızlanmıştı. Ağrı artık bedenine yayılmış durumdaydı ve bacağında yanma, batma hissi ve jiletle kesilmiş üzere keskin bir acı hissediyordu. Bazen bu acı o kadar artıyordu ki cildine dokunan kumaşa bile dayanamıyordu.
Liverpool’da Ulusal Sıhhat Servisi’ne bağlı bir özel bir ağrı kliniğinin yöneticisi Dr. Chris Barker, bu durumu “Sinir sistemimiz giderek daha gözetici hale geliyor, tehlikeyi hissediyor ve ihtar sinyalleri gönderiyor; bu ikaz sinyalleri ise acıyı daha da artırıyor” diye açıklıyor.
Bu türlü bir ağrının teşhisinin sıkıntı olması ve yanlışsız tedaviyi almayı zorlaştırmasının işleri daha da kötüleştirebileceğini belirten Dr. Barker’a nazaran, “Yanlış teşhisler, gecikmiş teşhisler, sıhhat sistemindeki makus tecrübeler, inanılmama, bunların hepsi ağrının daha da artmasına katkıda bulunabilir”.
Dr. Barker, “Ağrı çok yaygın. Öbür rahatsızlıkların birçoklarını gölgede bırakıyor” diyor.
Eski araştırmalar kronik ağrının İngiltere’de nüfusun yüzde 20 ila 50’sini etkilediğini gösteriyor; yaş ilerledikçe ağrının yaygınlığı daha da artıyor.
Kronik ağrı nedir?
- İlaç tedavisine yahut öteki tedavi biçimlerine karşın üç aydan uzun süren daima ağrılardır.
- İkincil kronik ağrı, artrit, endometriozis, kanser üzere diğer bir hastalıktan kaynaklanan ağrıdır.
- Birincil kronik ağrı kendi başına bir rahatsızlıktır; yani ağrının kendisinden öbür bilinen bir rahatsızlık teşhis edilmemiştir. Fibromiyalji yahut karmaşık bölgesel ağrı sendromu üzere hastalıklar buna dahildir.
- Kronik ağrı çoklukla akut ağrı ile karıştırılır: Kemik kırılması yahut kas yırtılması üzere kısa periyodik, süreksiz ağrılar akut ağrılardır.
İngiltere’de sıhhat ve bakım alanındaki denetleyici kuruma (NICE) nazaran, kronik birincil ağrının opioidler ve hatta en yaygın ağrı kesici olan parasetamol ile tedavi edilmemesi gerekiyor. İskoçya’da ise kimi durumlarda kronik ağrı tedavisinde opioidler kullanılabilir.
BBC’nin yaptırdığı Ipsos anketinden elde edilen sonuçlar, kronik ağrı ile yaşayanların yaklaşık dörtte birinin şu anda opioid aldığını gösteriyor. Bunlar kodein üzere ilaçlardan morfin ve fentanil üzere daha güçlü ağrı kesicilere kadar değişebiliyor.
Opioidler kısa vadeli akut ağrılar için yararlıdır, fakat uzun periyodik kalıcı ağrıya güzel geldiklerine dair pek delil yoktur.
Buna karşın, opioid reçetesi 1998 ile 2018 ortasında iki katından fazla arttı. Bu durum, İngiltere’nin ilaç düzenleyicisi kurumunu (MHRA) bağımlılık ve çok doz riski konusunda yeni ihtarlar yayınlamaya sevk etti.
BBC araştırması, şu anda opioid kullananların yüzde 40’ından fazlasının, bu ikazlar yayınlanmadan beş yıl evvel bu ilaçları kullanmaya başladığını gösteriyor.
Kronik ağrıyla başa çıkma yolları
Hastalar çoklukla pratisyen doktorların, fizyoterapistlerin, psikologların ve eczacıların dayanağına gereksinim duyar.
Duruma bağlı olarak, ilaç tedavisi yardımcı olabilir, lakin ilaç sadece tedavinin bir kesimi olabilir. Öteki yardımcı ögeler şunları içerir:
- Antrenman yapmak
- Fizik tedavi (sıcak yahut soğuk paketler, masaj, hidroterapi)
- Ruhsal terapiler (travma terapisi, bilişsel davranış terapisi, meditasyon)
- Dayanak kümelerine katılmak
BBC’nin yaptırdığı araştırma, kronik ağrıyla yaşayanların yüzde 23’ünün bir ameliyat yahut ağrı denetimi programı için bekleme sırasında olduğunu gösteriyor.
Son 20 yılda ağrıya dair bilimsel araştırmalar büyük bir ilerleme gerçekleştirdi.
Yeni araştırmalar, ağrının her vakit fizikî bir hasardan kaynaklanmadığını, bazen fizikî rastgele bir sorun görülmemesine karşın ağrı yaşanabildiğini gösteriyor.
Bu nedenle MR sineması çektirmek üzere teknikler her vakit ağrının nedenini bulmakta işe yaramayabiliyor.
