Günümüzden 36 yıl evvel, Şubat 1985’te Japonya’nın başşehri Tokyo’da ömrüne devam etmekte olan 29 yaşındaki Mariko Aoki, kitaplar ile ilgili bir dergiye göndermiş olduğu mektupta ne vakit bir kitapçıya gitse bağırsaklarının çalışmaya başladığını ve tuvalete gitme muhtaçlığı hissettiğini paylaşmıştı.
Mecmua, Aoki’nin mektubunu yayımladığında daha evvel dillendirilmeyen yesyeni bir fenomen ortaya çıktı. Çünkü Aoki’nin öyküsünün yayınlanmasından sonra pek çok okur, kelam konusu dergiye kendilerinin de benzeri bir tecrübe yaşadıklarını aktardı. Mariko Aoki Fenomeni olarak isimlendirilen kelam konusu fenomen, ortaya atılan pek çok hipoteze karşın şimdi açıklanabilmiş değil.
Kitapçıya gidildiğinde tuvalet yapma muhtaçlığı duyulması, sanıldığından daha yaygın bir durum
Şu ana kadar Mariko Aoki Fenomeni’ni açıklamak için ortaya atılmış hipotezlerden en popülerleri “kitap üretiminde kullanılan mürekkebin yahut kağıdın bağırsak hareketliliğini etkileyen unsurlar içerdiği”, “rafları tararken tekrarlanan çömelme ve eğilip kalkma hareketlerinin tuvalete gitme muhtaçlığı oluşturduğu” ve “müşterilerin kitapçıda karşılaştığı bilgi karmaşasından kaçınmak için bağırsaklarını boşaltma dürtüsüne kapıldığı” istikametindeydi.
Teksas Teknoloji Üniversitesi’nin tıp fakültesinde yardımcı doçent olan gastroenterolog Dr. Sameer Islam, kelam konusu fenomen için bugüne kadar bilimsel olarak kanıtlanmış bir “neden” ortaya konulmadığını tabir ederken, “Bu, düşünüldüğünden daha yaygın bir durum” tabirlerini kullandı ve açıklamalarına şu halde devam etti:
“Tamamen ruhsal bir sorun. Fakat bunu yaşayanlar doğal ki ‘kaçık’ değil. Bağırsak ve beyin ortasında gerçek bir ilişki vardır; buna bağırsak-beyin ekseni denir. Zihnimizde hissettiklerimiz bağırsaklarımızı tesirler. Bu nedenle, imtihana girmek yahut konuşma yapmak gerektiğinde, yani gerildiğinizde midenizde hareketlilik hissedersiniz. Hatta bu gerginlik huzursuz bağırsak sendromu üzere problemlere neden olabilir.”
Kitapçılarda tuvalet bulunmaması, anksiyeteyi tetikliyor olabilir
Kitap üretiminde kullanılan materyallerin müshil tesiri yaptığı istikametindeki hipotezi de pahalandıran Dr. Islam, “Olası bir teori, lakin buna dair bilimsel bir ispatımız yok” diyerek hipotezin gerçek olabileceğini lakin kanıtlanamadığını belirtti. Kitapçılarda tuvalet bulunmamasının yarattığı tansiyonun çok daha muhtemel bir neden olduğunu söz eden Dr. Islam, şu halde konuştu:
“Birçok hasta huzursuz bağırsak sendromu yahut ülseratif kolit üzere meselelerden mustarip. Bu yüzden tuvalete ulaşıp ulaşamayacakları konusunda daima endişeleniyorlar. Bu da anksiyeteyi tetikleyerek ishal ve sancıya neden olabilir.”
Tuvalette kitap okuma alışkanlığı, kitapçıda tuvaletinizin gelmesinin nedeni olabilir
“Zamanla bedeniniz kitap okumayı tuvaleti kullanmakla özdeşleştirebilir” diyerek kelam konusu fenomenin tuvalette gazete yahut kitap okuma alışkanlığıyla da ilgili olabileceğini tabir eden Dr. Islam, “Bilinçaltındaki bu temaslar, yakınlarda tuvalet olduğunda dışkılama dürtüsünü de tetikler” sözlerini kullandı.
İnsanların rafları incelerken eğilip kalkmasının bu fenomene yol açtığı fikrinin de yanlışsız olabileceğini belirten Dr. Islam, “Dışkılama kelam konusu olduğunda duruşunuz, büyük bir fark yaratır. Tuvaletlerin formu bu nedenle çömelmenizi gerektiriyor. Süreci kolaylaştırmak için rektumun açısını değiştiriyor. Tıpkı şey raftaki kitabı okurken de yaşanabilir” diyerek kelamlarını tamamladı.