Dünyada ve Türkiye’de sarı çiçekleriyle bilinen sarı kantaron, ılıman ve tropik iklim bölgelerinde resen yetişiyor. Türkiye’deki her iklim bölgesinde yetişebilen sarı kantaron; Anadolu’da binbirdelikotu, kılıçotu, kanotu, yaraotu, kuzukıran olarak biliniyor. Sarı kantaron yağı, cilt meselelerinden sindirim sistemi kaynaklı birçok sorun için kullanılıyor. Nemlendirici özelliği nedeniyle saçlı ve saçsız deriye uygulandığında cilde daha parlak ve canlı bir görünüm sağlarken, nizamlı olarak küçük ölçülerde içildiğinde mide ve bağırsak meselelerine âlâ geliyor.
İşte sarı kantaron yağının 9 yararı…
SARI KANTARON YAĞININ 9 YARARI
Latince ismi ‘Hypericum perforatum’ olan sarı kantaron bitkisi, ‘Hyperaceae’ familyasından geliyor. Dünyadaki ılıman ve tropik iklim bölgelerinde tabiatıyla yetişen sarı kantaron, çok yıllık otsu bir bitki olarak biliniyor. Uzunluğu 70-90 santimetreye kadar çıkan bitki, çok dallanan kökleri ile kendi familyasındaki bitkilerden ayrılıyor. Çiçekleri umbella olup, kısımların ucunda bulunuyor. Sarı renkli çiçeklerde 5 adet taç yaprağı, 5 adet çanak ve üç demet formunda erkek organlar (stamenler) bulunuyor. Sarı kantaron bitkisindeki etken hususun yaklaşık % 90’ı, çiçek kısmında bulunuyor. Bunun için tamamlayıcı tıp alanında bitkinin çiçek kısmı kullanılıyor.
SARI KANTARON NEREDE YETİŞİYOR?
Türkiye’de 96, dünyada 400 ve Avrupa’da 10 çeşidi olan sarı kantaron; Asya, Avrupa, Avustralya ve Amerika kıtasının bir kısmında yetişiyor. Türkiye’de ise başta Ege Bölgesi ve Akdeniz olmak üzere iç bölgelerde de yetişiyor. Dünyadaki sarı kantaron tipinin 46’sı yetiştiği bölgenin iklimsel yahut bölgenin yapısına nazaran şekilleniyor. Yani endemik olan sarı kantaron, Batı Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika’da tabiatıyla yetişebiliyor. Sarı kantaron bitkisi dünyanın ılıman ve tropikal bölgelerindeki yol kenarlarında, akarsu kenarlarında, kalkerli topraklarda, ormanlarda, bataklık ve kıyılarda, kayalık bölgeler ile ekim yapılmamış topraklarda resen yetişiyor.
SARI KANTARON YAĞI NEYE UYGUN GELİYOR?
Yapılan araştırmalarda sarı kantaron yağının güneş yanıkları, yaralar, cilt üzerindeki yüzeysel morluklara uygun geldiği belirlendi. Ayrıyeten ülser üzere mide bağırsak problemlerinde da kullanılıyor. Naftodiantronlar (hiperisin) ve fluroglisinoller üzere antioksidan, antienflamatuar, antikanser ve antimikrobiyal içermesi nedeniyle sarı kantaronun yara uygunlaştırıcı ve ağrı kesici tesiri de bulunuyor. Bilhassa piyasada satılan preparatlarının ise siyatiğe ve zehirli hayvan ısırıklarına uygun geldiği söyleniyor. Tarihî süreçte ise Eski Yunan ve Roma devirlerine ilişkin kaynaklarda sarı kantaron, akciğer, mide, bağırsak, böbrek ve idrar yollarının kronik hastalıklarında, gece idrarını kaçıran çocukların tedavisinde ve antimikrobiyel olarak kullanıldığı biliniyor. Bilhassa yatalak hastalarda oluşan bası yaralarının tedavisinde tesirli olduğu biliniyor. Antik çağlardan günümüze kadar sarı kantaron, nörolojik ve psikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanıldı. Halk ortasında başağrısı, hidrofobi, menopo, hipokondriyazis, nevralji, koksalji, tetani, paraliz ve spatik paraliz ile boyun tutulması, omurilik hastalıkları, spinal konvülziyon, spinal irritasyon üzere birtakım nörolojik rahatsızlıklarda da kullanıldığı biliniyor. Türkiye’de ise çeşitli hastalıklara karşı etnomedikal kullanımı kelam konusu olsada, ağır hastalıkların tedavisinde kullanılmaması gerekiyor. Bilhassa kanser hastalarını hayatta tutacak temel tedaviyi öteleyen bu tıp bitkilerin kullanılması çok etik bulunmuyor. Ülkemizde halk ortasında yüzyıllardır soğuk algınlığına, şeker hastalığına, ülsere, mide ve bağırsak rahatsızlıklarına, karaciğere, sarılığa ve safra kanalı sıkıntılarına karşı kullanılıyor. Ayrıyeten bitkinin % 1’lik infüzyonundan hazırlanan karışımları kullananlarda bağırsak parazitlerinin düştüğü tespit edildi.
SARI KANTARON KİLO VERMEYE YARDIMCI
Sarı kantaron yağı kilo vermeye yardımcı olmakta, bunun için de idrar söktürücü özelliğinden faydalanılmakta; fakat bunun için her gün makul ölçüde kullanılması gerekiyor. Lakin uzun vadeli kullanımının uygun olmadığı belirlendi. Bağırsak meselelerine düzgün gelen sarı kantaron yağı kabızlığın giderilmesinde tesirli oluyor.
SARI KANTARON YAĞININ YARARLARI NELER?
*Depresyona bağlı belirtilerin hafiflemesini sağlıyor. Hafif ve orta dereceli depresyon tedavileri için kullanılabiliyor.
*Kaygıyı azaltarak rahatlama sağlıyor. Bedeni gevşetici tesiri olduğu için korku belirtilerini azaltarak atakların önüne geçiyor.
*Menopoza bağlı belirtilerin azalmasını sağlıyor. İşlenmiş bir yağ olmayan sarı kantaron yağı, gönül rahatlığıyla kullanılabiliyor. Menopozun belirtilerinden olan sıcak basması problemini ortadan kaldıran sarı kantaron yağı, bu devirde ortaya çıkan his durumların düzeltilmesine yardımcı olabiliyor.
*Adet öncesi sendromu (PMS) sancılarını hafifletiyor ve kan sulandırma üzere yan tesirler göstermiyor.
*Mevsimsel his durum bozukluğu yaşayanların telaşını azaltıyor.
*Sigara bırakma konusunda yardımcı bir bitki.
*Viral enfeksiyonların tedavisinde doğal bir ilaç olarak veriliyor.
*Cildin nemlendirilmesini sağlıyor ve cildi güneşin ziyanlı ışınlarından koruyor.
*Mide rahatsızlıklarında da kullanılıp; migren, baş ağrısı ve siyatiğe düzgün geldiği düşünülüyor.
SARI KANTARON YAĞI NE SIKLIKLA KULLANILIYOR?
Sarı kantaron yağının tavsiye edilen azamî kullanım sıklığı, günde bir defa olmalı. Kantaron yağı çok sık kullanıldığında, ciltteki yağ yani sebum istikrarını bozabiliyor. Sebum ciltteki yağ bezleri tarafından salgılanan bir cilt sıvısı; cilt ve saçlı derinin kuruyarak ziyan görmemesini sağlayan sebum, derinin dış etkenlere karşı dayanıklılığını artırıyor. Cilt şayet hassas ve alerjik tepkilere yatkınsa, kantaron yağı haftada 1-2 günden daha sık kullanılmamalı.
Sarı kantaron yağı şayet içilecekse ölçünün günde 1 çay kaşığını geçmemesi gerekiyor. Bu bir çay kaşığı kantaron yağı direkt içilebileceği üzere ılık suya da eklenerek tüketilebiliyor. Günde bir çay kaşığı içilen sarı kantaron yağının şişkinlik, kabızlık ve gaz sancıları ile mide rahatsızlıklarını önlediği, gastrite bağlı ağrıları azalttığı belirlendi. Akne, egzama ve sivilceler ile hemoroid, boğaz, yutak, deri ve mukoza zarının iltihaplanmasına neden olan bakteriyel ve viral enfeksiyonların tedavisinde tesirli olduğu düşünülüyor.
Hücre yenileme özelliği sayesinde yüzdeki yara izlerinin ve sivilcelerin yok edilmesinde kullanılıyor. Nizamlı olarak kullanılan sarı kantaron yağı cildi yenileyip cilde daha sağlıklı görünüm kazandırıyor. Bilhassa yanık nedeniyle oluşan ağrı hissini çok süratli bir formda azaltıyor. Ayrıyeten ergenlikte ortaya çıkan akne oluşumu birçok vakit büyük bir sorun haline dönüşüyor. Akne ciltte gözeneklerin tıkanma ve iltihaplanması olarak ortaya çıkıyor. Bu süreçte mevcut aknelere karşı antibakteriyel özelliklere sahip olan sarı kantaron yağı sürülerek aknenin kuruması sağlanıyor. Temizlenmiş cilde sabah ve akşam sarı kantaron yağı sürülmeli ve bir müddet sonra durulanmalı. Nemlendirici tesiri nedeniyle sarı kantaron yağı, cilde sürüldüğünde bir mühlet sonra cilt nefes almaya başlayacak ve daha parlak bir görünüme kavuşacak. Lakin çok fazla yan tesiri olmamasına karşın çok ağır kullanılması tavsiye edilmiyor. Geceleri yıkanarak temizlenmiş cilde pamukla ya da parmak uçları ile masaj yaparak sürülmesi gerekiyor.