Türkiye’de elektrikli araç şarj istasyonlarının konseyimi ve hizmetin sunulması hakkında adap ve temelleri Escort Vefa belirleyen yönetmelik Nisan ayında teknik şartname de geçen hafta Resmi Gazete’de yayımlandı Türkiye’de elektrikli araç satışları artıyor Fakat bu araçların kullanımının ne kadar pratik olduğu ve altyapısının kâfi olup olmadığı Vefa Escort Bayan tartışılıyor
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu EPDK Lideri Mustafa Yılmaz Mayıs ayı sonunda Türkiye’deki birinci şarj ağı işletmeci lisanslarının verildiğini açıkladı
Yılmaz 2021 sonu datalarına nazaran yaklaşık 6 bin 500 elektrikli Vefa Escort araç ile 3 bin 500’e yakın şarj ünitesi olduğunu söyledi 2030 yılında 1 milyonun üzerinde elektrikli araç sayısına ulaşılacağını en az 100 bin şarj ünitesine gereksinim duyulacağını da ekledi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Mart ayı sonunda Twitter hesabındann yaptığı açıklamada Yerli arabamız Togg başta olmak üzere elektrikli araba üretimi ve kullanımındaki gelişmeleri dikkate alarak yeni adımlar atıyoruz 81 vilayetimizin tamamında 1 500’den fazla yüksek süratli şarj istasyonu kurulmasına yönelik çalışmalara 300 milyon liralık bir dayanak sağlıyoruz demişti
1 MİLYON TL’NİN ALTINDA SADECE İKİ MODEL VAR
Türkiye’de şu anda büsbütün elektrikli araba satışı var ve her geçen gün sayısı artıyor Lakin BBC Türkçe ‘ye konuşan Motor1 com Yazı İşleri Müdürü Mert Gökhan bunların daima Premium markaların modelleri olduğuna ve 1 milyon TL’nin altında sadece iki araç bulunduğuna dikkat çekiyor Gökhan Tesla’nın ofis açtığını yakın vakitte beklense de araçların ne vakit getirilip satılmaya başlanacağının net bir formda bilinmediğini de ekliyor
Türkiye’nin Arabası Teşebbüs Kümesi TOGG Sanayi ve Ticaret AŞ tarafından tasarlanan birinci elektrikli arabanın de yıl sonunda kullanılması bekleniyor
Mert Gökhan Türkiye’deki elektrikli araç satışlarıyla ilgili dataların yalnızca Otomotiv Distribütörleri Derneği’nden ODD ya da Türkiye Elektrikli ve Hibrid Araçlar Derneği’nden TEHAD alınabildiğini belirterek satışlarla ilgili şunları söylüyor
TEHAD datalarına nazaran geçtiğimiz yılda Türkiye’de yalnızca elektrikli yani hibrit olmayan 2849 adet araç satıldı ODD’nin datalarına nazaran bu sene başından beri geçtiğimiz ay sonuna dek 1764 adet elektrikli araba satılmış bile
BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Elektrik Tesisat Portalı ETP Elektrikli Araç Çalışma Grubu ise Türkiye’de 2021 yılında 2864 adet elektrikli 49 bin 503 adet hibrit araç satıldığını bu sayıların pazarın yüzde 9 1’ine denk geldiğini belirtiyor
Türkiye Elektrikli ve Hibrid Araçlar Derneği TEHAD kurucusu Berkan Bayram satışların katlanarak arttığını lakin Türkiye’de elektrikli araç kullanımının ve satışların Avrupa ülkelerinden az olduğunu söylüyor
Bunun sebebi şarj altyapısının gelişmemiş olması değil tüketicinin elektrikli arabaya ulaşamaması fiyatlamanın çok yüksek olması Avrupa’da birçok ülkede vergi oranları elektrikli araba için düşüktür Bizde elektrikli arabaya vergiler yüksek
Bayram geçen yıl Avrupa pazarında elektrikli araç saysının daha da artabileceğini lakin Ukrayna savaşından kaynaklı tedarik zincirinin ziyan görmesi çip krizi ve yarı iletken sorunu üzere sebeplerin bunu engellediğini de ekliyor
‘ EN ÇOK SATAN ARAÇ, FİYATINDAN ÖTÜRÜ RENAULT ZOE‘
Türkiye’de en çok satılan elektrikli aracın Renault ZOE olduğunu belirten Gökhan bunun sebebi olarak aracın fiyatının daha ucuz olmasını gösteriyor
Zaten toplamda büsbütün elektrikli 17 18 model var ve bunların iki tanesi 1 milyon TL altında Bunlardan biri Hyundai Kona Electric Türkiye’de alabileceğiniz en ucuz elektrikli araba de Renault ZOE
Gökhan ayrıyeten geçtiğimiz yıl en fazla elektrikli araba satan markanın BMW olduğunu ve bunun sebebinin birden fazla elektrikli modelinin bulunması olabileceğini ekliyor
Sürücülerin en çok kıymet verdiği mevzulardan birinin gelişen batarya teknolojisiyle bir arada artan menziller olduğunu söyleyen ETP Elektrikli Araç Çalışma Kümesi da Skywell Seres XEV üzere şirketler Türkiye pazarına giriş yaptı Öteki yandan hali hazırda bulunan Renault MG Mercedes BMW Hyundai üzere markalar yeni elektrikli araç modellerini piyasaya sunmaya devam ediyorlar diyor
‘ ŞARJ AĞIMIZ YETERLİ‘
Türkiye’de her ne kadar 81 vilayette farklı güç şirketlerinin şarj istasyonları bulunsa da bu ağ şimdi elektrikli araca teşvik edecek düzeylerde değil İstasyonlar hem sayıca az hem de hepsi süratli şarj desteklemiyor
ETP Elektrikli Araç Çalışma Kümesi Enerji Piyasası Düzenleme Şurası EPDK açıklamalarına nazaran 2021 yılı sonunda 2639’u halka açık olmak üzere Türkiye’deki şarj ünitelerinin sayısı 3457 Şarj istasyonu soket sayısında 2021 yılı sonu itibariyle 4500 adete ulaştığı belirtilmektedir diyor ve ekliyor
Şarj istasyonları büyük kentlerde ağırlaşıyor Bunun nedeni araç yoğunluğunun da birebir bölgelerde olması Zira yoğunluk şarj istasyonu şirketleri için de ciro demek
Mert Gökhan günlük elektrikli araç kullanımının daha yaygın olduğu ülkelerden de örnek veriyor Yüzölçümü Türkiye’den çok daha küçük olan Hollanda’da 75 bin kamu 180 bin de özel şarj aygıtı olduğunu ve bu sayının Almanya’da 100 binin üzerine çıktığını belirtiyor
ETP Elektrikli Araç Çalışma Kümesi kâfi araç şarj istasyonun şimdi kurulmadığını lakin lineer değil logaritmik olarak kurulumların süratle devam ettiğini vurguluyor
İlgili bakanlıkların ve kurumların teşviki ve EPDK tarafından açılan lisanslama sayesinde süratle artarak kâfi hale gelecektir Her geçen gün sayısı artmakta birlikte geçen hafta itibariyle Türkiye’de şarj ağı işletmeciliği lisansı olan 10 firma vardı Ancak 30 firmanın belgesi da teslim kademesindeydi
Berkan Bayram ise Türkiye’de oransal olarak bakıldığında şarj ağının ve altyapının kâfi olduğunu belirtiyor
Bir şarj ünitesine iki elektrikli araba düşüyo Adetsel olarak çok düşük alışılmış lakin oransal olarak Avrupa’nın çok üstünde
Elektrikli Taşıt Şarj Sistemi Teknik Şartnamesi’ni teknik olarak pahalandıran ETP Elektrikli Araç Çalışma Kümesi ayrıyeten şunları aktarıyor
Şarj sistemlerinin şebekeye bağlanmasını sağlayan alçak tansiyon elektrik tesisatının tasarımı kurulması devreye alınması ve doğrulanması ile ilgili gereklilikleri bakımı ve pozisyon seçimini kapsar Şartnamede elektrikli taşıt sarj istasyonları ile ilgili öncelikle can güvenliği göz önüne alınarak TSE CENELEC IEC tarafından yayımlanan yeni standartlar ve ilgili yönetmeliklere atıf edilmiştir
ELEKTRİKLİ ARABA KULLANMAK PRATİK Mİ
ETP Elektrikli Araç Çalışma Kümesi şarj müddetlerinin batarya kapasitesine bağlı olarak modelden modele değiştiğine dikkat çekiyor
AC’lere alternatif akım baktığınızda on board çeviricilere ve batarya kapasitelerine nazaran şarj müddeti 2 saatten 10 saate kadar değişkenlik gösterebiliyor Tekrar tıpkı halde DC doğru akım istasyonlarda araçların alabilecekleri aşikâr tansiyon ve akım düzeylerine nazaran bu müddet 15 20 dakikalara bile inebiliyor Tam şarjla örneğin MG 253 km trafikte 265’leri buluyor Renault ZOE 400 450 km Mercedes EQ serisi 450 550 km gidebiliyor
Batarya teknolojisinin istenilen noktada olmadığını araç fiyatlarının da bundan ötürü daha yüksek olduğunu belirten Mert Gökhan ise en süratli şarjın En süratli şarj olan araba en süratli şarj eden aletle koşul edilse bile 20 dakika sürdüğünü söylüyor
O da sıfırdan yüzde 80’e kadar yüzde 100 değil Renault ZOE’nin 395 kilometre menzili var Yeni gelen modellerde de 480 civarında Batarya büyüdükçe menzil uzuyor olağan fakat bataryanın büyüklüğü de aracın tartısını artırıyor ve performansı düşürüyor
Elektrikli araçlar konutlarda de şarj edilebilliyor Berkan Bayram konutta şarj etmek için rastgele bir ekstra prize gereksinim olmadığını lakin alt yapı güçsüzse kabloları değiştirmek gerektiğini vurguluyor Ortalama bir araçta süratli şarjda yaklaşık 30 dakika olağan şarjda 1 saat 1 saat 15 dakika Yavaş şarjda da 6 buçuk saatte aracı şarj ediyorsunuz diyor
Peki ya tamir ettirmek ve kesim bulmak kolay mı
‘ BENZİNDEN DAHA KARLI‘
Elektrikli istasyon operatörü Eşarj’ın sahibi EnerjiSa’nın sitesinde elektrikli araçların yakıt harcamasında yaklaşık yüzde 70 80’lere varan tasarruf sağladığı aktarılıyor
Binek bir aracın yıllık ortalama 30 40 bin km yol yaptığı ve piyasadaki elektrikli araçların modelleri dikkate alındığında elektrikli araç kullanımı tipik güç maliyetlerinde yılda 10 000 TL’den fazla tasarruf sağlayabilir Elektrikli araçlar konutta şarj edildiğinde elektrik muadil akaryakıt fiyatının çok daha az bir ölçüsüne mal olur
Benzin fiyatlarındaki artıştan ötürü elektrikli araba kullanımının daha az masraflı olduğunu belirten Berkan Bayram da Evden şarj ettiğinizde bazen çok gerçekten düşük sayılara seyahat yapabiliyorsunuz diyor
ETP Elektrikli Araç Çalışma Grubu’na nazaran Bugün için içten yanmalı motorlu aracın 1500 TL’ye gittiği arayı elektrikli araç yüzde 15 artırım sonrası 250 TL ortalamalarla gidebiliyor Burada kastedilen konuttaki elektrik Kamusal şarj aygıtları kelam konusu olunca sayılar 600 TL’lere çıkıyor
TOPLU TAŞIMADA KULLANILIYOR
Elektrikli otobüsler şu an Avrupa’da toplu taşımada kullanılıyor Pekala Türkiye’de durum ne
Şu anda Türkiye’de elektrikli otobüs kullanılıyor İzmir Konya Ankara Elazığ Malatya buralarda elektrikli otobüsler filolarda kullanılıyor diyen Berkan Bayram şunları ekliyor
Fakat adet düşük zira elektrikli otobüste birinci alım maliyeti yüksek Bir dizel otobüs 200 bin euro civarındayken elektrikli otobüs fiyatı 400 bin euroya çıkabiliyor Fakat toplam kullanım oranına baktığınızda elektrikli otobüs 3 yıl içerisinde ortadaki farkın karşılığını vermeye başlıyor Lakin birinci alım maliyetinin yüksek olmasından ötürü maalesef belediyelerin 3 4 yıl bekleme talihi pek olmuyor
ETP Elektrikli Araç Çalışma Kümesi’nden Hasan Cem Çıtak Mina Başaran Sabri Günaydın Şahin Bayram sorularımızı yanıtladı