Sıhhat dalı, gelişen teknolojiyle birlikte bundan 10 yıl öncesine bile nazaran çok daha ileri bir noktaya taşındı. Ancak bilim insanları, teknolojinin katlanarak artmaya devam eden gelişim suratına karşın insan tabiatının gerçekliğine bir deva bulmayı şimdi başaramadı: Yaşlanmak.
İnsanların saçlarının beyazlanmasına, sahip olduğu gücü ve kuvveti kaybetmesine neden olan yaşlanmak en sonunda maalesef kişinin vefatıyla sonuçlanıyor. Bilim insanları, birçok insanı zayıf kılan ve vefatına neden olan yaşlanmaya şimdi bir deva bulamamış olsalar da bu mevzuda pek çok kıymetli çalışmaya imza atıldı. Bizler de yaşlanmayı ortadan kaldırmaya yavaş yavaş yaklaşmamızı sağlayan bu bilimsel çalışmalardan 9 adedini sizler için listeledik.
Kök hücrelerle yaşlanmayı geri çevirmek:
- Çalışmayı yapanlar: Alejandro Ocampo, Pradeep Reddy, Paloma Martinez-Redondo, Aida Platero-Luengo, Ergin Beyret ve 17 bilim insanı daha
- Çalışmanın yapıldığı yer: Salk Biyolojik Araştırmalar Enstitüsü
Kaliforniya’daki Salk Biyolojik Araştırmalar Enstitüsü, 2016 yılında ziyadesiyle değerli bir muvaffakiyete imza attı. Bilim insanları, yaşlanmakta olan farelerin hücrelerini uyarılmış pluripotent kök hücreler kullanarak tekrar programladı. Yetişkin hücrelerden üretilen kök hücreler, deri hücrelerinin embriyonik duruma tekrar dönmelerini sağladı. Araştırmanın sonucu, hücreleri yine programlanan farelerin denetim grubundakilere oranla %30 daha fazla yaşadığını ortaya koydu.
Yaşlanan hücreleri tekrar gençleştirmek:
- Çalışmayı yapanlar: Nikolay P. Kandul, Ting Zhang, Bruce A. Hay ve Ming Guo
- Çalışmanın yapıldığı yer: Kaliforniya Üniversitesi, Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü
Kaliforniya Üniversitesi ve Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nden bilim insanları, hücrelerdeki mitokondriyi onarmak için bir sistem geliştirdi. Mitokondrideki mutant mtDNA oluşumunun hücrelerin yaşlanmasına ve ölmesine neden olduğunu belirten bilim insanları, hücrelerin kendi kendini yeme özelliklerini mtDNA’ların maksat alınması için kullanmayı başardı.
Yaşlı hücrelerde yitip giden bir yeteneği geri getirmek:
- Çalışmayı yapanlar: Eva Latorre, Vishal C. Birar, Angela N. Sheerin, J. Charles C. Jeynes, Amy Hooper, Helen R. Dawe, David Melzer, Lynne S. Cox, Richard G. A. Faragher, Elizabeth L. Ostler ve Lorna W. Harries
- Çalışmanın yapıldığı yer: Exeter Üniversitesi, Brighton Üniversitesi
2017 yılında Exeter ve Brighton Üniversiteleri tarafından yayınlanan bir araştırma, bilakis yaşlanma teknolojisi için büyük bir adım atılmasını sağladı. Daha evvel hücrelerdeki uçbirleştirmenin hücre yaşlandıkça inaktif olduğunu belirten bir araştırmayı temel alan bu çalışma, karşıt analogların yardımıyla yaşlı hücrelerde uçbirleştirmenin tekrar etkinleştirilebileceğini gösterdi. Yani yaşlı hücreler de genç hücreler üzere bölünmeye devam edebilecekti.
Yaşlanmayı bilakis çevirmek:
- Çalışmayı yapanlar: Hongli Jiao, Brian E. Walczak, Ming‐Song Lee, Madeleine E. Lemieux ve Wan‐Ju Li
- Çalışmanın yapıldığı yer: Wisconsin-Madison Üniversitesi
Kasım 2020’de Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden bilim insanlarının yürüttüğü araştırmada biyolojik yaşlanmada temel rol oynayan gizemli bir gen keşfedilmişti. Bilim insanlarının takdir toplayan başarısı, biyolojik yaşlanmayı değerli ölçüde yavaşlatıp bilakis çevirmemizi sağlayacak bir formülü sunuyordu.
Mevcut ilaçlarla yaşlanmanın önüne geçilebilir:
- Çalışmayı yapanlar: James L. Kirkland tarafından yönetilen ve 33 bilim insanından oluşan bir küme
- Çalışmanın yapıldığı yer: Mayo Clinic
2018’de Nature Medicine’de yayınlanan bir araştırma, mevcut ilaçların insan hayatını uzatmaya ve yaşla ilgili sıhhat sıkıntılarını geciktirmeyi sağlayabileceğini öne sürdü. Fareler üzerinde yapılan araştırmada farelere dasatinib ve quercetin tedavileri uygulandı. Elde edilen sonuçlarda tedavi gören farelerin öteki farelere nazaran %36 daha uzun yaşadıkları gözler önüne serildi.
Hücrelerin kırışmaları engellenirse yaşlanma azalabilir:
- Çalışmayı yapanlar: Holly Whitton, Larry N. Singh, Marissa A. Patrick, Andrew J. Price, Fernando G. Osorio, Carlos López‐Otín, Irina M. Bochki
- Çalışmanın yapıldığı yer: Virginia Üniversitesi
Mayıs 2018’de yayınlanan bir araştırma, yaşlanmanın beraberinde getirdiği birçok tesirin hücrelerdeki kırışmadan kaynaklandığını ortaya koydu. Buna nazaran hücre kırıştıkça DNA, olması gerektiği üzere çalışamıyordu. Araştırmaya nazaran kırışmış hücreler, lamin ismi verilen hücreleri yumuşatacak bir proteinle yumuşatılabilirdi. Böylelikle hücreler, yine genç hücreler üzere vazife yapacaklardı.
Pumping Youth Back Into Veins
- Çalışmayı yapanlar: Geraldine Gontier, Manasi Iyer, Jeremy M. Shea, Elizabeth G. Wheatley, Miguel Ramalho-Santos, Saul A. Villeda
- Çalışmanın yapıldığı yer: Kaliforniya Üniversitesi
Ocak 2018’de Cell Reports’ta yayınlanan bu araştırmaya nazaran genç insanların kanları, yaşlanmaya karşı bir silah olarak kullanılabilirdi. Bilim insanları, çalışmalarında genç farelerin kanlarını yaşlı farelere verdi ve sonuç olarak yaşlı farenin beyninde nöron ve kök hücre üretimi uyarıldı. Çalışmadan elde edilen sonuçların akabinde klinik denemeler de başlatıldı.
Muhakkak hücrelerin ortadan kaldırılmasıyla hayat uzatılabilir:
- Çalışmayı yapanlar: Toplamda 81 bilim insanından oluşan grup
- Çalışmanın yapıldığı yer: Buck Institute for Research on Aging, Washington Üniversitesi
2015 yılının ekim ayında Cell Metabolism mecmuasında yayınlanan ve 10 yıl süren araştırmaya nazaran bilim insanları, ömrü uzatabilecek genleri tanımlamayı ve ortadan kaldırmayı başardılar. Bilim insanları, 238 gen tespit etti ve bu genlerin ortadan kaldırılması sonucunda hayatın %60 oranında uzayabileceğini ortaya koydu.
Kenevir, beyin işlevlerini geliştirmede rol oynayabilir:
- Çalışmayı yapanlar: Andras Bilkei-Gorzo, Lider Albayram, Astrid Draffehn, Kerstin Michel, Anastasia Piyanova, Hannah Oppenheimer, Mona Dvir-Ginzberg, Ildiko Rácz, Thomas Ulas, Sophie Imbeault, Itai Bab, Joachim L Schultze ve Andreas Zimmer
- Çalışmanın yapıldığı yer: Bonn Üniversitesi, Kudüs İbrani Üniversitesi
Günümüzde makûs bir üne sahip olan kenevir, 2018’in mayıs ayında yayınlanan araştırmaya nazaran beyin işlevlerini geliştirmek için kullanılabilir. Yaşları 12-18 ay ortasında olan ve dört hafta boyunca farelerde yapılan deneyler, farelerin beyinlerinin biyolojik durumlarının tetrahidrokannabinol (THC) sayesinde geri çevrilebileceğini ortaya koydu.