X nesli, y nesli, z nesli tabirleri son günlerde gündemde. Pekala Z nesli nedir? Z nesli kimlere denir?
Z JENERASYONU NEDİR?
Z jenerasyonu 2000 yılı ve sonrasında doğan kuşak için kullanılan bir tabirdir. Milenyum çağı çocukları olan Z nesli teknoloji nesli olarak da anılmaktadır. Adeta teknolojini içiren doğan z jenerasyonu üyeleri bebeklikten itibaren teknoloji ile büyümüştür.
Z NESLİ HANGİ YILLARI KAPSIYOR?
Oxford Dictionaries, Z Kuşağı’nı “21. yüzyılın ikinci on yılında yetişkinliğe ulaşan nesil” olarak tanımlıyor. Oxford Learner’s Dictionaries, Z neslini “90’ların sonu ile 2010’ların başı ortasında doğmuş bir küme insan” olarak tanımlıyor. Merriam-Webster Online kelamlık, Z jenerasyonunu “1990’ların sonunda ve 2000’lerin başında doğan insanların nesli” olarak tanımlar.
Statistics Canada, Z Kuşağı’nı 1993’ten 2011’e kadar uzanan bir devir olarak tanımlıyor. Psikolog Jean Twenge, Z Neslini 1995 ve 2012 yılları ortasında doğanları “iGeneration” olarak tanımladı. Avustralya’nın McCrindle Araştırma Merkezi, Z Kuşağı’nı, doğum oranlarında kaydedilen bir artışla başlayan ve azamî 15 yıllık bir nesil tarifine uyan 1995 ve 2009 yılları ortasında doğanlar olarak tanımlıyor.
Pew Araştırma Merkezi, 1997’yi Z Jenerasyonu için başlangıç doğum yılı olarak belirleyerek, bu tarihi yeni teknolojik gelişmeler ve sosyoekonomik eğilimler üzere “farklı biçimlendirici deneyimler” ve 11 Eylül saldırı’larından sonrası bir dünyada büyümek için seçti. Pew, Z Jenerasyonu için bir bitiş noktası belirtmedi, lakin 2012’yi 2019 yılındaki raporları için süreksiz bir bitiş noktası olarak kullandı. The New York Times, The Wall Street Journal, PBS ve The Washington Post dahil olmak üzere birçok büyük medya kuruluşu Pew’in tarifini alıntıladı. Brookings Enstitüsü, Z jenerasyonunun 1997 ile 2012 yılları ortasında doğduğunu belirledi.
Amerikan Psikoloji Derneği, Z jenerasyonunu “1997 yılından itibaren doğanlar” olarak tanımlıyor.
Z JENERASYONUNUN ÖZELLİKLERİ
‘Milenyum çağı çocukları‘ olarak da isimlendirilen Z nesli; süratli ve analitik düşünme yetisine sahiptir. Lakin, bu yetilerini kullanma marifetleri bireycidir, takım çalışmasına yanaşmazlar. Özgüvenleri yüksektir, ebeveynlerinin kendilerine farklı baktığı kanısı de bu özgüveni yükseltir.
Z jenerasyonu ayrıyeten; aile bireyleri, çocuklarına karşı kendilerini yetersiz hissettikleri için ruhsal buhran oranının en yüksek yaşandığı kuşak olarak kabul da ediliyor
Z jenerasyonu ile ilgili bugüne kadar pek çok araştırma yapıldı. İşte Z jenerasyonu ile ilgili yapılan birtakım araştırmalar:
Maya Fikir Kulübü’nün yürüttüğü araştırma kapsamında, Türkiye’de 13 milyondan fazla bir büyüklüğe sahip olan Z neslinin gerçeklerinin anlaşılması hedeflendi.
Araştırma kapsamında iştirakçilere 140’ın üzerinde farklı uyaran gösterildi ve bunlara verilen reaksiyonlar tahlil edildi.
Bu uyaranların tesir sıralamalarına bakıldığında, babaları ile olan etkileşimi, anne, kardeş, öğretmen, arkadaşa nazaran 3-4 kat daha müspet etkilenme oluşturan Z jenerasyonu gençleri, babalarından gelen negatif bildirimleri kabul ederken, anneden gelen negatif bildirimlere ise reaksiyon gösteriyor.
Z JENERASYONU GÖRÜNTÜ İLE İRTİBAT TERCİH EDİYOR
Sonuçlara nazaran, görüntü izlemek Z jenerasyonu gençlerinin hayatlarında çok kıymetli bir yer tutuyor. Gençler, Youtube, Netflix, Instagram üzere görüntü içerikler sunan platformları ağır olarak kullanıyor, görüntü ile irtibatı tercih ediyor.
Oyun dünyasının süratle gelişmesini sağlayan Z nesli, tıpkı vakitte kendi dünyasının merkezine de oyunu koymuş durumda. Gençlerin büyük çoğunluğu online oyunlar oynuyor ve buna büyük bir vakit harcıyor.
Araştırmada öne çıkan enteresan bir öge ise, oyunlardaki başarısızlık gençleri, gerçek dünyadaki başarısızlıklardan daha fazla etkiliyor. Gençler oyunlarda başarısız olmaktan kıymetli ölçüde korkarken, gerçek dünyadaki başarısızlık korkusu, oyun dünyasındaki başarısızlık dehşetinden sonra geliyor.
Z JENERASYONU İÇİN PARA DEĞİL İŞTEKİ HUZUR KIYMETLİ
Araştırmada Z jenerasyonunun eğitime bakış açısı da sorgulandı. Sonuçlara nazaran, Z jenerasyonu öğrencileri üniversitede kısım seçiminin çok kıymetli olduğunu belirtiyor ama kendilerinin bu bahiste gereğince düzgün olamayacaklarını düşünüyor ve bu sebeple ileride rahat bir hayat yaşayamayacaklarına da inanıyor.
Araştırma kapsamında Z nesli gençlerine yönlendirilen sorulardan birkaçı da gelecekteki iş hayatları hakkında oldu.
Gençlerin verdikleri yanıtlar, daha fazla kazanacakları fakat hoşlanmadıkları işler yerine, yemek ve yaşamak için kâfi paraya sahip olacakları hoşlandıkları işlerde çalışmak istediklerini gösterdi. Bu sayede kendilerine daha fazla vakit ayırıp toplumsallaşmayı ve istekli tertiplere katılmayı düşünüyorlar.
Yapılan araştırma, Z jenerasyonunun siyasi başkanlarda ne üzere özellikler olmasını istediklerini de gözler önüne serdi. Bu özelliklerin başında siyasi başkanın “Çalışkan ve Güvenilir” olması geliyor. Bunun yanı sıra refah sahibi olması, yenilikçi ve mevcut şartları yeterli okuması Z neslinin bir önderde olmasını beklediği özellikler içinde yer alıyor.
“Z JENERASYONU HÜRMET KAZANMAK İSTİYOR”
‘İSTANBUL’A Z JENERASYONU HAKİM OLACAK’
İstanbul’da yaşayanlar jenerasyonlar açısından incelendiğinde, Z jenerasyonunun kentin toplam nüfusu içindeki hissesinin arttığını vurgulayan Prof. Dr. Şeker, şunları anlattı:
“Toplumun en genç ve dinamik jenerasyonu olan Z nesli, 5 yıl evvel İstanbul nüfusunun yüzde 23’ünü oluştururken, bugün bu oran yüzde 30’a yaklaşmış durumda. Klâsik nesil ve X jenerasyonunun oranı giderek azalıyor, Y nesli ise varlığını koruyor. Bu durum bilhassa çalışma ömrünü tamamlayanların İstanbul’u terk etmeye başladığını, iş gücünün büyük kısmını oluşturan Y neslinin İstanbul’da yaşamaya devam ettiğini ve süratlice gelen Z neslinin giderek kentin hakimi olmaya başlayacağını gösteriyor.”
